Özellikle Diriliş “Ertuğrul” dizisinin yeni sezonunda sıkça adı anılan Anadolu Selçuklu Devleti’nin veziri Sadettin Köpek’in hayatına kısaca bakmakta fayda var.
Sadeddin Köpek Anadolu Selçuklu ordusunda uzun yıllar komutanlık yaptı. Alaettin Keykubat döneminde Eyyubîler ile yapılan savaşta yer aldı (1226). Kubâdâbad Sarayı’nı ile Zazadin Han’ı yaptırdı ve Alanya’nın (Alaiye) kuruluşu çalışmalarında bulundu. Alaettin Keykubat’ın ölümünden sonra (1237), İzzettin Kılıç Arslan’ın yerine II. Gıyasettin Keyhüsrev’in tahta çıkmasını sağladı ve Başkomutanlık görevine getirilerek muhaliflerini ortadan kaldırmaya başladı. Eyyubîlerin elinden Sumeysat’ı aldı (1238).
Orijinal Yazımı: Saadeddin Kupeg’tir
Selçuklu hükümdarlarından Alaaddin Keykubat ve İkinci Gıyaseddin Keyhüsrevin Başveziri olan Sadettin Köpek tarih kitaplarında entrikacı ve muhteris biri olarak geçer. Kendisi mimar ve nakkaştır. Mezarı Konya’nın Ilgın ilçesindedir. Sadeddin Köpek’in 1235-1236 yılları arasında Konya ve Aksaray şehirleri arasında yaptırmış olduğu Zazadin Han hala büyük ölçüde ayakta durmaktadır.
Adı Neden Köpek?
Maliki mezhebinde Köpek manen temiz olduğundan ayrıcalıklı bir hayvandır. Bu isim muhtemelen bu sebeple alınmıştır ya da “Kupeg” ifadesi zamanla “Köpek” şeklini aldığı için…
I. Alaeddin Keykubad ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev dönemlerinde görev yapmış olan Sadeddin Köpek, devlet yönetiminde çok büyük bir söz sahibi olmuştu. Sadeddin Köpek I. Alaeddin Keykubad’ın ölümünden (1237) sonra oğulları arasında çıkan taht kavgalarında II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in tarafını tuttu. Keyhüsrev’in iki kardeşi ve annelerini boğdurttu. Ayrıca Keyhüsrev’in kardeşinin tarafını tuttuğu gerekçesiyle Anadolu’ya yerleşmiş olan Harzemşahlar’ın bazı liderlerini yakalatarak hapsettirdi. Moğol istilası öncesinde Anadolu’daki bu askeri liderlerin ortadan kaldırılması Selçukluları Moğollara karşı daha da zayıflattı.
Sadettin Köpek Neden Öldürüldü?
Anadolu’ya akın akın Moğollar gelmektedir. Sultan Birinci Alaeddin Keykubad Kayseri’de ölür(1237). Keykubat ölmeden evvel yerine veliaht olarak küçük oğlu İzzeddin Kılıç Arslan’ı tayin etmiştir. Fakat bir zamanların muzaffer komutanı ve dönemin sadık veziri Saadettin Köpek’in desteğiyle Keykubat’ın yerine varisi Kılıç Arslan değil, büyük oğlu 2. Gıyaseddin Keyhüsrev geçirilir. Köpek’in Anadolu’nun güçlü emirleri üzerinde büyük bir otoritesi vardır ve İzzeddin Kılıç Arslan çok rahat saf dışı bırakılmıştır. Lafını daha kolay geçirebileceği kolay lokma olan Keyhüsrev tahttadır artık.
Ülke yönetimini avucunun içi gibi bilen Köpek, gerçekte yeni Sultan Keyhüsrev’i de saf dışı bırakmak ve sultan olmak hevesindedir. Keyhüsrev’i çantada keklik görmektedir lakin tek handikapı Selçuklu soyundan olmamasıdır. Bundan mütevellit tahta çıkabilmek için kendisinin ana tarafından Selçuklu sülalesinden olduğu söylentisini yaymaya başlar.
Bu olayların üzerine Saadeddin Köpek’in gücünün aşırı derecede artmasından da endişelenen 2. Gıyaseddin Keyhüsrev Köpek’in daha önceki leşlerine de bakarak kendi akıbetini kestirmiş olacak ki dönemin Sivas subaşısı Hüsamettin Karaca’yı Sadettin Köpek’i öldürmekle görevlendirir. Hüsamettin de sözde bir şölen düzenler. Davetlilerden biri de saadettin köpektir ve Sadettin Köpek ziyafet şöleni sırasında Hüsamettin’in adamlarınca öldürülür (1239).
